اولاً امام علی علیه السلام می فرماید: الله معناه المعبود الذی یأله فیه الخلق و یؤله الیه، وهوالمستور عن درک الابصار، المحجوب عن الاوهام و الخطرات. چون الله یعنی معبودی که خلق در آن و به سوی آن واله وحیرانند پس او از درک ابصار مستور است و از اوهام و افکار محجوب. به عبارت دیگر امام باقر علیه السلام می فرماید: الله معناه المعبودالذی أله الخلق عن درک ماهیته و الاحاطه بکیفیاته؛ الله یعنی معبودی که خلق از درک ماهیت آن و احاطه به کیفیتش حیرانند.
ثانیاً از اسم الله که منتج به واله بودن و بعد محجوب شدن از افکار می شود، وظیفه مخلوق مشخص می شود و آن، عبادت او است: عبدالله بودن. به بیان امام رضا علیه السلام: در تسمیه الله اقرار به ربوبیت او و توحید او مقرر است.
ثالثاً پس این اسم ویژه خداست و مخلوق به آن نامیده نمی شود: الله اسم من اسماءالله و هوالاسم الذی لاینبغی ان یسمّی به غیرالله و لم یتسمّ به مخلوق.
(همه این 3 نکته در روایات اشاره شده اند:منتخب میزان الحکمه، باب71).
رابعاً وقت حیرانی وقت حاجت و نیاز است. امام عسکری علیه السلام می فرماید: الله هوالذی یتأله الیه عندالحوائج و الشدائد کل مخلوق عند انقطاع الرجاء من کل من دونه. الله کسی است که هر مخلوقی در حوائج و شداید به سویش متأله می شود؛ وقتی که از هر آنچه که غیر اوست منقطع شد و هر آنچه از اسباب ماسوای اوست قطع گردید.
خامساً خدا در وقت حیرانی شناخته می شود. امام صادق علیه السلام این وضعیت را تفسیر نموده است: ای بنده الله آیا سوار کشتی شده ای که بشکند و نه کشتی دیگری باشد و نه شنا کردن چاره باشد؟ در آن وقت قلبت به چیزی در میان چیزها تعلق پیدا کرده که قادر باشد تو را از این ورطه خلاص کند؟ آن همان الله است؛ قادر بر نجات دادن وقتی منجی ای نیست و بر فریادرسی تو وقتی که فریادرسی نیست.
(نکات 4 و 5هم در روایات آمده اند:میزان الحکمه، ج3، باب 1083)
پس همانطور که ائمه معصومین در معنای الله گفته اند الله از أله به معنای حیرانی است. در تفکر توحیدی اولین مواجهه مخلوق با خالق در حیرت است و بعد از آن است که می فهمد 1. نمی تواند به الله احاطه پیدا کند 2. به او نیاز دارد 3. اساسا با حیرت و در حیرت است که او را می شناسد 4. خلاصه اینکه با حیرت است که الله را معبود خود می داند.
- ۵۴۹ نمایش