خداودیگرهیچ:صلوات

سوره ای که مشهور به احزاب است سوره پیامبر است. دراین سوره به صلوات بر نبی و بی اختیاری در برابر او امر شده و از آزار او نهی نموده اند.

از آثار صلوات زیاد شنیده ایم اما معنای صلوات را چه کسی می داند؟ خدا بر شما صلوات می فرستد و نیز ملائکه اش، تا شما را از ظلمات به سوی نور خارج کند و او نسبت به مؤمنین رحیم است (احزاب/43). خدا و ملائکه اش بر پیامبر صلوات می فرستند، ای کسانی که ایمان آورده اید(شما هم) صلوات بفرستید و کاملاً تسلیم باشید (احزاب/56). صلوات یعنی نسبت به پیامبر مهربان بودن. خدا و ملائکه هم بر شما و هم بر پیامبر صلوات می فرستند شما هم همین کار را بکنید. البته صلوات ما از پایین به بالاست و ما نمی توانیم بر پیامبر ریزش کنیم و رحیم باشیم برای همین درکنار صلوات خدا امر به تسلیم محض می کند. صلوات خدا رحمت است و صلوات ملائکه تزکیه و صلوات مؤمنین دعا (معانی الاخبار، معنی صلوه).

در قرآن صلوات متضاد اذیت است! صلی الله علی محمد گفتن یعنی ما نمی خواهیم به محمد و آلش آزار برسانیم. آزار یعنی چه؟ آزار دادن با اقوال (نسبت ها ودرخواست ها) ناروایی که به رسول و مؤمنین می گویند صورت می گیرد (احزاب/57و58)، با معرفت نداشتن. رابطه آزار ندادن و معرفت داشتن در این آیه مشخص است: به همسرانت و دحترانت و همسران مؤمنین بگو روپوش هایشان را به خودشان نزدیک کنند تا شناسایی شوند (مورد معرفت قرار گیرند) و آزار نبینند (احزاب/59). این آزارها نسبت به موسی علیه السلام هم انجام شده بود و شما مثل کسانی نباشید که موسی را آزار دادند و خدا از آنچه گفتند او را مبرا کرد و او نزد خدا آبرومند بود (احزاب/69).

برای فهم مصادیق آزار می توان به این نکته توجه کرد که: قبل از امر به صلوات خدا آداب ورود به بیوت النبی را بیان می کند: ای کسانی که ایمان آورده اید در خانه های پیامبر وارد نشوید مگر اینکه اذن بدهند آن هم برای خوردن بدون انتظار برای پخته شدن. وقتی هم خوردید پراکنده شوید و به گفت و گو مشغول نشوید که این کار پیامبر را آزار می دهد و او از شما حیاء می کند وخدا از حق حیا نمی کند. وقتی هم چیزی از زنان خانه در خواست می کنید از ورای حجاب درخواست کنید این برای قلوب شما و آنها پاکتر است و شما را نباشد که رسول خدا را آزار دهید... (احزاب/53).

البته پیامبر با امت خود یگانه است و صلوات بر او صلوات بر مؤمنین است.  منظور از خانه های پیامبر خانه های مؤمنین (آل محمد) است. مگر نه اینکه النبی اولی بالمؤمنین من انفسهم؟  (احزاب/6).مؤمن و مؤمنه ای را نباشد که وقتی خدا و رسولش امری را اراده کنند اختیاری برای خود داشته باشد.

سراسر سوره احزاب مدام بحث نبی با بحث مؤمنین در هم تنیده است. یاد نبی بدون یاد مؤمنین نمی شود. خدا هم بار امت را بر دوش او گذاشت و گفت: استقامت کن آنگونه که امر شده ای و نیز کسانی که با تو توبه کرده اند (هود/112). سنگینی بار امت درسوره هود پیامبر را پیر کرد پس صلوات را ناقص نفرستیم: اللهم صل علی محمد و آل محمد و علی ابراهیم و آل ابراهیم...