تفکر توحیدی

وبلاگ هزار و یک حرف

تفکر توحیدی

وبلاگ هزار و یک حرف

این وبلاگ تلاشی برای تبیین تفکر توحیدی است

کانال تلگرامی رضاکریمی
https://telegram.me/karimireza1001

عنوان کتاب از دو بخش تشکیل شده است: شازده (پرنس) و کوچولو. پرنس طینت و جنس را نشان می دهد. گویا اگزوپری معتقد به نجیب زادگی و طینت پاک بوده است. صفت کوچولو نشان می دهد داستان در ستایش کودکی است.  هرچند برای کودکان ساده نیست پس جالب است نویسنده کتاب را نه به کودکان و نه به بزرگسالان بلکه به دوران کودکی یک بزرگسال تقدیم کرده است. در نسخه زبان فرانسوی (اصل) کتاب سنت دو اگزوپری، از واژه «بزرگسال» هرگز برای توصیف درک نکردن بزرگسالان استفاده نشده است. او در تمام داستان، تنها از واژه «آدم بزرگ ها» استفاده کرده است. این امر اتفاقی نیست و یک تمایز بسیار مهم است. چیزی که در پایان مهم است، سن نیست بلکه نگرش است. کودکان هم می توانند «آدم بزرگ» باشند، درست همانطور که بزرگسالان می توانند کودک باشند

کودک کسی است که دنیایش کوچک است (یک سیاره کمی بزرگتر از شازده کوچولو) و آدم بزرگ ها برایش قابل درک نیستند و به قول شازده کوچولو آنها عجیبند. او سیر و سلوکی در هفت شهر دارد:

سیاره اول پادشاهی است که دوست دارد فرمان بدهد و اطاعت شود اما چون فرمانبردار ندارد اتفاقات افتاده را تبدیل به فرمان می کند!

سیاره دوم یک خودپسندی بود که جز ستایش خودش چیزی نمی شنید.

سیاره سوم یک دائم الخمر بود که برای فراموش کردن دائم الخمری میگساری می کرد.

سیاره چهارم یک تجارت پیشه بود که ستاره ها را می شمرد و در خیالش تصاحب می کرد.

سیاره پنجم فانوس بانی بود که به خاطر چرخش یک دقیقه ای سیاره، مدام صبح و شب فانوس را روشن و خاموش می کرد. شازده کوچواو این یکی را دوست داشت چون سیاره ای کوچک بود.

سیاره ششم جغرافی دان پیری بود که خودش جایی را کشف نمی کرد و فقط اطلاعات جاهای پایدار را می نوشت نه گلهای فانی.

هفتمین جایگاه زمین بود که از شش سیاره قبلی همه نوع در آن بود و از گل سیاره شازده کوچولو هم یک گلستان در آن بود. اینجا او احساس ضعف کرد و گریست و گفت پادشاهی بی شوکت هستم. عدد هفت عددی شناخته شده در سلوک است. جالب اینجاست که سیاره هفتم سیاره جمع است مانند روز جمعه که جمع بین روزهای قبلی است. 

این هفت سیاره نمادی از ویژگی های آدمهایی هستند که کودکی ندارند.

یکی دیگر از ویژگی های مهم این داستان انتخاب یک موجود فضایی است که کلمه شازده و پرنس را بیشتر توضیح می دهد. در جایی از داستان مار به شازده کوچولو می گوید «هر کسى را لمس کنم به خاکى که ازش درآمده بر مى‌گردانم اما تو پاکى و از یک سىّاره‌ى دیگر آمده‌اى». موجود فضایی شبیه به همان فرشته هاست که از جنس زمین نیستند. انتخاب یک موجود فضایی به جای فرشته و انتخاب سیاره به جای هفت آسمان و مراحل سلوک متناسب با دوران مدرن است که آسمان مفهومی تازه داشت و از عالم ماوراءالطبیعه به فضا تغییر معنا داد.

مهم ترین تفاوت بزرگسالان با کودکان چیست؟ کودکان چیزهایی که برای شازده کوچولو در هفت سفرش عجیب بود را در خود ندارند. پس کودک چه می کند؟ آدمها نمی دانند دنبال چه می گردند و به کدام مقصد سوار قطار می شوند اما کودکان که به خودشان مشغولند می فهمند و فقط بچه‌هاند که مى‌دانند به دنبال چه مى‌گردند. البته این دانستن نوعی ندانستن است آنها چون به خود مشغولند می فهمند ولی بزرگان سرگدانند.

واقعیت این است که در این داستان اجمال و کلی گویی زیاد است و بسیاری پرسش ها پاسخ دقیقی ندارند. گویا ما در ذهن رهای اگزوپری سرگردان مانده ایم: چرا برای ایجاد عشق و‌دوستی پیشنهاد اهلی شدن می دهد؟ مار نماد چیست؟ چرا نهایتا شازده را نیش می زند؟ روباه نماد زیرکی و حیله گری است ولی چرا در این رمان نماد دانایی است؟ شاید برخی ابهامات به ترجمه و برخی به بی اطلاعی از فرهنگ نویسنده برگردد. نمی دانم اگر داستان شازده کوچولو اکنون برای گروهی از کارشناسان برای ارزیابی به بحث می گذاشتند آیا این  اثر به دلیل ابهام و عدم جذابیت مقبول واقع می شد؟ اما به هر حال مردم در طول زمان هستند که جاودانگی یک اثر را روشن می کنند. نکات مهمی در بیان ویژگی های یک کودک در داستان وجود دارد: علاقه به گل و بی توجهی به پایداری امور. محاسبه گر نبودن. تخیل کردن. دوری از رذائلی مانند دائم الخمر و خودپسندی.

کتاب شازده کوچولو از طریق ستایش کودکی عقلانیت مدرن را نقد می کند و عجیب است که یکی از پرمخاطب ترین آثار غرب نقاد غرب است.

درباره کودکی سخن بسیار است. شاید اگر یک مسلمان داستانی شبیه به شازده کوچولو را می نوشت از کودکی آسمانی می گفت که پنج صفت کودکان در کلام پیامبر (ص) را نشان می دهد. رمان و فیلم سینمایی نفس تا حدی به این صفات نزدیک شده است.

  • رضا کریمی

نظرات (۱)

نمیدونید وقتی فهمیدم شازده کوچولو آخر داستان مرد چقدر گریه کردم💔💔💔😭😭

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی