اندیشگرد/ رضاکریمی- در مورد شهید آوینی کتاب کم نوشته نشده است اما آخرین کتاب بیشتر تلاش کرده است تا پیوند زندگی و افکار او را نشان دهد. این کتاب داستانی زیباست با عکسی زیبا و حجله ای روی جلد: زندگی زیباست برگرفته از جمله شهیدآوینی است و این کتاب به سفارش مرکز راهبردی جبهه فکری انقلاب اسلامی نوشته شده است. قلم و محتوای کتاب دست به دست هم داده اند تا داستانی خوشخوان و روان و در عین حال پرنکته از زندگی شهید آوینی روایت شود.
به اقتضای داستانی بودن کتاب ، تخیل در روایت نقش پررنگی دارد. نویسنده در مؤخره کتاب[1] نوشته است: «فضای داستان پردازی سبب می شود تخیل نویسنده هم داخل کار شود... البته درصد بسیارزیادی از مطالب کاملاً مبتنی بر واقعیات تاریخی است»(ص335). نقش تخیل در روایت و گزارش زندگی بزرگان پرسشی مهم است که باید به آن پرداخت: چقدر از مطالب مستند است و چقدر از نگارشها بر اساس حدس و تخمین چیده شده اند؟ مثلاً جزئیات تحول شهیدآوینی در بحبوحه انقلاب چقدر مستند و واقعی و چقدر خیالی است؟ یا برخی موارد تخیل نویسنده زیاده به پرواز در می آید و از زبان آوینی مدعی می شود: احساس می کند الان امام هم همان حسی را دارد که مرتضی دارد!(ص108). اگر این جمله دکتر داوری را بپذیریم که « این فلسفه است که نحوه زندگی بعضی فیلسوفان را معین کرده است نه بالعکس[2]» پس می شود اجمالاً به چالش داستان و واقعیت اینگونه پاسخ داد که با نزدیکی به فکر و اندیشه شهید آوینی بیشتر می توان خیال نویسنده را جهت دهی نمود.
این کتاب یک اثر روایی است که خواننده را با بعد فکری فرهنگی آوینی آشنا می کند. آشنایی با بعد فکری شهیدآوینی از ویژگی های خوب این کتاب است به خصوص برای آنها که تازه می خواهند افکار آوینی را بچشند. هر چند جا داشت برخی سوالات در مورد زندگی او مطرح و برایش جوابی جست و جو می شد مثلاً نوشتن مباحث فکری در زمان جنگ در چه شرایطی و با چه روحیه ای اتفاق می افتاد؟ در مورد برخی مباحث هم سخنی به میان نمی آید مثلاً اشاره ای به کتاب توسعه و مبانی تمدن غرب که در زمان جنگ در مجله جهاد نوشته شد نمی شود. حسن کتاب این است که این اثر به اسباب نزول آثار قلمی و تصویری سیدمرتضی آوینی تبدیل شده است و به ویژه شماره های مجله سوره ورق می خورد. متن ها از روی سیر مقاله ها در مجلات سوره برداشته شده و جالب است نویسنده در پاسخ ایمیل اینجانب نوشت: «خیلی این جمع آوری های انجام شده در کتاب های منسوب به آوینی را نمی پسندم!»
*گزیده از تحلیل کتاب زندگی زیباست در سوره اندیشه، بهمن و اسفند93- ضمیمه اسفار
[1] این مؤخره به درستی در پایان کتاب آمده تا بیشتر توضیحی باشد در حاشیه زندگی شهید آوینی نه اینکه در ابتدا خودنمایی کند. جالب است که برخی سایتها به این نکته توجه نکرده اند و متن را تحت عنوان مقدمه کتاب ذکر کرده اند! مثلا بنگرید به bookroom.ir/book/19546 و یا بنگرید به farsnews.com/newstext.php?nn=13930806000386
[2] «هنر و حقیقت به ضمیمه ویتگنشتاین متفکر زبان»، ص207
