امل از عمل مهمتر است

مناجات شعبانیه و دیگر دعاها (ابوحمزه،کمیل و....) بر این مضمون هستند که امل از عمل مهمتر است. کسی که به عمل خود می نگرد (چه خوب و چه بد) متکبریا مستکبر(کسی که تمایلش به رویگردانی از دعاست:مؤمن/60) است اما کسی که به امل و امید و آرزویی که به کسی که تسلیمش شده دارد، می نگرد اهل نیاز است.

کسی که تسلیم نیست به عمل خود تکیه دارد پس باید خواهان اجرای عدالت باشد اما کسی که به جای اعتماد به خود به فضل او چشم دوخته می گوید: من را بر عفوت سوار کن نه بر عدلت (خطبه 227). این دو کلمه ومشابه آنها(مثل مغفرت وفضل درمقابل عمل یا گناه) بسیار تکرار شده اند.

باامید و دعاست که انسان به مقام فنا می رسد. عبارات زیبایی که در مناجات شعبانیه آمده است همگی از «کمال انقطاع به سوی خدا» می گویند: «اگر من اهل این نیستم که رحمتم کنی تو اهل این هستی که به من جود کنی... جودت از امیدم و عفوت از عملم،افضل است...اگر مرا به جرمم بگیری تو را به عفوت می گیرم. اگر در وقت طاعتت عملم کوچک است در وقت امیدت املم بزرگ است...»!

دعا سلاح مؤمن است و بلکه تنها سلاح او!(به کتاب دعا در اصول کافی مراجعه شود)!  اگر لطف یار نبود سعی وزیاد عمل کردن،خون دل خوردنی بیشتر نبود.

دولت آن است که بی خون دل آید به کنار   / ورنه با سعی و عمل باغ جنان این همه نیست 

در نگاه توحیدی «نیازنیم شبی دفع صد بلا کند»و با یک شب قدر یکسال بیمه می شود و «صد ملک به نیم نظر می توان خرید».مسلم به اسم اعظم معتقد است که درهای بسته و تنگی هاو سختی ها را می گشایدو اموات را برمی انگیزدومشکلات را بر طرف می کند.(دعای سمات)

قومی به جد و جهد نهادند وصال دوست  / قومی دگر حواله به تقدیر می کنند