هیدگر (هایدگر) چه کرد و چه گفت؟

هیدگر(هایدگر) چه کرد و چه گفت؟ اگر سؤال اول پرسش از زندگی او باشد، سؤال دوم مهمتر است. ولی پاسخ به دومی سخت تر است. او نظراتی داشت که در تاریخ امروز بشر فهم نمی شد. پس برای شناختن هیدگر از کجا شروع کنیم؟ به نظرم رسید که با جمع آوری یک متن ترکیبی را بنویسم که  هم شامل حوادث زندگی باشد و هم  سیر افکار او(و شخصیتها و اتفاقاتی که در زندگی اش مؤثر بودند) را معرفی کند. که البته تألیف چنین متنی هم کار دشواری است! از آنجایی که در جایی از دکتر داوری اردکانی شنیدم که کتابهای بابک احمدی درباره هیدگر یک مجموعه (مفصلی از) نظرات درباره اوست، دو کتاب هایدگر و پرسش بنیادین (ه. پ) و هایدگر و تاریخ هستی (ه.ت) را به عنوان منبع انتخاب کردم و با نظر به کتابهای مختلف دیگر در این زمینه مهمترین نکات رایادداشت کردم.

مخاطب برای بهره برداری از نکات ذیل باید با هیدگر آشنایی مقدماتی را داشته باشد در غیر این صورت توصیه می کنم که نکات مطرح شده را رها نکرده و با دیگر مطالعات خود در آینده تطبیق دهد.

مجدداً تذکر می دهم متن ذیل مجموعه ای درپاسخ به مهمترین پرسشهای معمول حول شخصیت و زندگی هیدگر(نازیسم و یهودیت، هستی و متافیزیک و ...) است در حالی که اگر کسی بخواهد به یک پرسش ویژه درباره افکار او بپردازد متنی تخصصی تر را می نگارد.

-------------------------------------------

ه.پ 19-16   هایدگر در مورد زندگی ارسطو گفت: او به دنیا آمد، کار کرد و مرد! این به اعتقاد خاص او بر می گردد که اگر به جای هستی و جهان زمینه اثر به زندگی صاحب اثر بیندیشیم، آن اثر خود را به روی ما می بندد. بر این اساس هایدگر به ندرت درباره خود گفت و نوشت.

ه.پ20   هایدگر هرگز پیوند آسمانی اش را با روستای زادگاهش نگسست و عاقبت بنابه وصیتش همان جا دفن شد. او همواره ستایشگر زندگی روستایی آلمانی باقی ماند و گفت کار فلسفی به قلب زندگی روستایی تعلق دارد.

ه.ت460   هایدگر در توجیه عدم قبول پیشنهاد استادی در دانشگاه برلین شرح داد که زندگی در کلان شهری همچون برلین با مکاشفه های فلسفی و زندگی ساده  روستایی هم خوان نیست.

ه.پ 22   نخستین کتاب فلسفی که هدیه گرفت«معناهای چندگانه هستی در اندیشه ارسطو » بود و به این فکر فرو رفت که چه چیز این معناهای متفاوت را با هم متحدمی کند؟

ه.پ24 ترک موقت تحصیل دینی به خاطر بیماری منجر شد برای همیشه یزدان شناسی را کنار بگذارد. این نخستین شورش او علیه نظام سنتی، خانواده و دین رسمی بود.

ه.پ 35  در تابستان 1923 (قبل از نوشتن هستی و زمان) نوشت: همراه واقعی او در پژوهش های فلسفی اش لوتر است اما با وجود مخالفت لوتر با ارسطو همواره خودرا نیازمند اندیشه های ارسطو یافته است. درعین حال از کیرکه گارد به عنوان مهمترین به حرکت درآورنده اندیشه هایش و از هوسرل به عنوان کسی که چشمهایش را بر روی واقعیت باز کرده است یاد کرد.

ه.ت  می توان ادعا کرد کسی که با آثار نیچه آشنا نباشد توانایی فهم تاریخ هستی از دیدگاه هایدگر را ندارد.

ه.ت 750  برای هایدگر هولدرلین شاعری بود که می توانست مسئله گوهر شعر را دریابد. او از مقام یک اندیشمند به شعر می نگریست.

ه.پ 36  هایدگر به خدمت سربازی در جنگ جهانی اول احضار شد و تا آخرین سال های زندگی از این جنگ سخت متأثر بود.  برخی پژوهشگران کتابهایی در توضیح اینکه فلسفه هایدگر، فلسفه متأثر از جنگ است منتشر کرده اند.

ه.پ 36 برخی می گویند همسر هایدگر ضد یهودی بوده است و گفته اگر من نبودم هایدگر به حزب تازی نمی پیوست اما پسرش ، هرمان، با ذکر شواهدی از مواضع و فهرست دوستان یهودی پدر و مادرش، این را انکار می کند.

ه.پ57 اشارات ضد یهودی هایدگر زیاد نیستند اما وجود دارند. هایدگر یهودیت را به مفهوم نژادی مطرح نکرده است بل آن را پدیداری فرهنگی در همراهی با متافیزیک دیده است: در برآمدن توده ها، صنعت گرایی، تکنولوژی، قدرت گرفتن خرد به عنوان ملاک همه چیزی که خود نتیجه مسیحیت است و مسحیت در سرچشمه خود یهودی است.

ه.پ46  در 1925 عاشق هانا آرنت، شاگرد برجسته یهودی خود، شد و تا 1930 که آن را به پایان رساند خودخواهی و حقارت فراوانی از خود نشان داد. رابطه آنها به طور عادی باقی ماند و او بیست سال بعد در موردآن رابطه گفت: بزرگترین شور زندگی من بود.

ه.پ55و67   هایدگر دردوران خدمت به نازی ها این  حزب را امید آینده آلمان دانست ومدام تأکید می کرد نازی ها شر مخاطرات کمونیسم و لیبرالیسم را کوتاه خواهد کرد. او در 1969 عضویت خود در حزب نازی را بزرگترین حماقت زندگی خویش دانست.

ه.پ69-67   هایدگر به جز اعترافاتی معدود، درباره نازیسم سکوت کرد و گفت حاضر نیست با کسانی که در این شرایط فرصت طلبانه بر فاصله خود با رژیم هیتلر تأکید می گذارند هم آوا شود.او مسئولیت جنگ را نه به دوش یک جنبش و فرد خاص، بل به دوش خواست ویرانگری می اندخت که فراتر از نیرو و توان این یا آن حزب و رژیم است. او در اساس فکرش میان فاشیسم، کمونیسم و لیبرالیسم تفاوتی قائل نبود و همه را به موقعیت متافیزیکی مدرنیته نسبت می داد.

ه.پ 46 در سال 1919 به نظریه باوری حمله کرد و گفت: انسان هستنده ای واقعی در جهان واقعی است که در آن پرتاب شده است. انسان به طور معمول به مشاهده نظری نمی پردازد. او با چیزها در عمل سر و کار دارد.

ه.پ 46و51   در 1927 «هستی و زمان» را نوشت که مشهورترین کتابش شد. به خوانندگان وعده انتشار بخش سوم کتاب و نیز مجلد دوم را داد، وعده ای که هیچ وقت عملی نشد. هرچند او در کتابهای مختلف به نوعی مباحث وعده داده شده را بیان کرد.

ه.پ 71  دگرگونی هایدگر پس از انتشار «هستی و زمان» روی داد. او اکنون برای شناخت هستی، به تحلیل دازاین (مفهوم محوری کتاب) باور نداشت. بلکه این نظر را پیش کشید که توانایی انسان به تاریخ هستی وابسته است و هستی در هر شرایطی امکان یااجازه فهم از خود را نمی دهد.

ه.ت 60  از نظر هایدگر جوان مسئله مهم تفاوت فلسفه و جهان بینی است. هایدگر سالخورده به جای فلسفه از اندیشه یاد کرد. فلسفه نه تدوین یک جهان بینی بل راه و روشی برای زیستن است.

ه.ت676 هرمان هایدگر می گوید پدرم هرگز یک بی دین نبوده و در هر حالتی و هر مرحله زندگی اش به حضور یک خدا ایمان داشت.

ه.ت678  هایدگر  :ما برای خدایان دیر و برای هستی زود به دنیا آمده ایم.

ه.ت 5   هایدگر سهم زیادی در چنیدن شاخه نوین و انقلابی اروپای قاره ای داشت: شالوه شکنی، هرمنوتیک مدرن، پست مدرن، پراگماتیسم جدید.