تفکر توحیدی

وبلاگ هزار و یک حرف

تفکر توحیدی

وبلاگ هزار و یک حرف

این وبلاگ تلاشی برای تبیین تفکر توحیدی است

کانال تلگرامی رضاکریمی
https://telegram.me/karimireza1001

    فیلم «پی.کی» به پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای هند تبدیل شده و در عین حال جزو متفاوت ترین آثاری است که تلاش کرد مفهوم تکثرگرایی دینی را با زبان سینما و همراه با جذابیت کمدی و رمانس به مخاطبین عرضه کند. بعد از فیلم «من خان هستم» که آن هم در مورد مذهب بود این بار هم بالیوود در مورد خدا فیلم ساخته است.
پی.کی موجودی فضایی است که در سفر به زمین دچار مشکلاتی می شود و ریموت کنترلش که برای بازگشت به سیاره‌اش نیاز دارد را می دزدند. او در ادامه متوجه می‌شود فردی به نام خدا می‌تواند مشکل او را حل کند. پس شروع می کند به جست و جوی خدا. تصویری از یکی از الهه های هندی را چاپ و تکثیر می کند و بین مردم به عنوان «گمشده» توزیع می کند. ناآشنایی او با اعتقادات عجیب مردم در برخی موارد خنده دار و کمدی می شود و در عین حال تماس  با اعتقادات متنوع و متکثر هندیان که هر کدام خدایی و اعتقادی متفاوت دارند او را به سوالاتی در مورد اینکه خدا کجاست؟ می کشاند و تا جایی در معبد هندوان عبادات می کند و در کلیسا وارد می شود و در مسجد مسلمانان نماز می خواند و در جمع شیعیان سینه زنی و حتی قمه زنی می  کند. در این حین به تدریج با دختری آشنا می شود که مجری یک کانال تلویزیونی است. او که از یک کاهن بودایی به دلیل عوامفریبی ها و سوء استفاده از اعتقادات مردم ضربه خورده است تصمیم می گیرد از استدلال ها و جست و جوگری های پی کی برای معرفی خدای واقعی به مردم و شکستن ابهت کاهن بودایی استفاده کند و نهایتاً جدال رسانه ای به یک مناظره تلویزیونی در مورد دین و خدا منتهی می شود.
ایده فیلم در ابتدا بسیار شبیه قصه حی بن یقظان و داستان سلوک ابراهیم است؛ از این جهت که فردی بکر و غریب به تدریج با دنیایی جدید آشنا شده و کسب معرفت می کند. اما  انتهای سلوک آن داستان با قصه بالیوودی از هم دور می شوند. ما ایرانیان از گذشته به ویژه توسط میرفندرسکی به هند توجه نشان دادیم. هند به همان اندازه که بت پرستی های عجیب دارد کشوری با تکثر ادیان و دارای سابقه معرفتی عمیقی است. این فیلم  و اساساً بالیوود کاری به این میراث بزرگ ندارد بلکه تکثر موجود را دستمایه ارائه تصویری ساده و جذاب و در عین حال سطحی از آن قرار داده است و علاوه بر آن تولرانس و پلورالیزم دینی با طعم ابتذال را هم تبلیغ می کند. فیلم پی کی بت پرستی را به نقد و استهزاء می کشاند اما نمی خواهد یا نمی تواند به میراث بزرگ هند در قرون گذشته اعتنایی کند.

حدود 800 سال پیش، ابن عربی شعری سرود که در ظاهر به این فیلم شبیه بود.

لقد صار قلبی قابلا کل صورة *** فمرعی لغزلان و دیر لرهبان
و بیت لاوثان و کعبة طائف *** والواح توراة و مصحف قرآن
ادین بدین الحب انی توجهت *** رکائبه فالحب دینی و ایمانی

ابن عربی می گوید: دلم پذیرای هر منظره ای شده است، چراگاهی برای آهوان و دیری برای راهبان. خانه ای برای بت ها و کعبه ای برای طواف کننده ها. و جایگاه الواح تورات و صفحات قرآن.  من پای بند به آیین دوستی ام هر جا که مرکب این آیین روی آورد، پس دوستی دین و ایمان من است.

این ابیات مستمسک استناد به پلورالیزم دینی شده است اما حقیقت این است که ابن عربی معتقد به وحدت است نه کثرت. یعنی او می گوید اهل الله کسانی هستند که به حقیقت نائل شده اند نه اینکه بخواهد وضع موجود را به همین نحو فعلی بپذیرد و راهی برای حرکت از کثرت به وحدت نجوید. از این جهت می گوید قلب من پذیرای همه اعتقادات شده است یعنی بر اساس دین حب مجمع همه گرایشات است و آنها را در خود جمع کرده نه اینکه در همان حالت اولیه خود به رسمیت شناخته باشد. در فیلم پی کی بت پرستان و پیروان ادیان همه به حال خود رها می شوند کسی آنها را به وحدت دعوت نمی کند. تنها پیشنهاد وحدت ترک آنهاست نه جمع آنها. آن هم ترک کردن اعتقاد به سوی عشق مجازی.

  • رضا کریمی

نظرات (۱)

چه جالب! انقدر خوب فیلم روایت و توصیف شده یک آن فکر کردم نیازی به دیدنش نیست.
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی