روایت مهمی از پیامبر (ص) هست در اصول کافی (کتاب فضل قرآن) که می فرمایند: به من سوره های دراز داده شده به جای تورات، سوره های صدآیه ای داده شد به جای انجیل، سوره های همانند (مثانی) داده شدبه جای زبور، سوره های مفصل (یعنی آیه کوتاه )که شصت وهشت سوره است به من عطا شده واین قرآن مراقب وشاهداست برکتب دیگر وتورات ازآن موسی است وانجیل از آن عیسی وزبور از آن داود.
از این روایت نتیجه می گیریم که سوره های کوتاه که ببشتر درجزء سی متمرکزهستند سبک خاص قرآنی هستند که در کتب آسمانی مشابه ندارند در روایت اشاره شده که قرآن مهیمن وشاهد ومراقب بر دیگر کتب است. گویی روایت میخواهد بگوید که عامل مهیمن بودن قرآن بر دیگر کتب همین سوره های کوتاه است. این روایت می گوید: این ۶۸سوره قله قرآن هستند که پیامبر با آنها بردیگران برتری داده شد.
آیادرست است یک کودک یا کسی که اول راه است از قله قرآن شروع کند؟
شاید دلیل اینکه کسانی که قرآن را به این ترتیب نوشتند یعنی از سوره های طولانی وراحت و قصه گونه شروع کردند وسوره های آیه کوتاه را آخر گذاشتند این است هرکسی اول این سوره هارا بخواند و در انتها سوره های آیه کوتاه را بخواند از راحت به سخت برسیم پس این ترتیب بی حکمت نیست. والله اعلم.
در روایتی دیگر می خوانیم که امام سجاد (ع) می فرماید: سوره توحید سوره ای است که برای اقوام متعمق نازل شده است. فعلا کاری نداریم که تعمق خوب است یا بد. اما به هر حال سوره توحید سوره ای است که برای متعمقین نازل شده است. اما حالا در مؤسسات قرآنی و درمدارس رسم است که یکی از اولین سوره هایی که به کودکان یاد می دهند این سوره است! بسیاری از بزرگترها هم هنوز نمی دانند «صمد» دقیقاً یعنی چه؟! چه برسد به کودکان!
مفصل بودن یعنی قطعه قطعه بودن. یعنی ملاک کوتاه بودن آیه است نه کوچک بودن سوره. کوتاه بودن دلیل بر آسان بودن نیست دلیل برفاخربودن است. فارغ از این روایت مضامین سوره های کوتاه طوری است که آدم به سنگینی محتوای آنها پی می برد مثل پراکندگی در ظاهر یا با عباراتی مجمل و رمزی که در قالب قسم های قرآنی آمده اند . می توانیم بگوییم یکی ازویژگیهای سوره های آیه کوتاه قسم هایی است که در این سوره ها آمده است. بیشتر خداوند دراین سوره ها سوگند یاد کرده واین سوگندها ظاهری بی ربط به همدیگر دارند. آیات جزء سی ام پراکنده ورمز گونه اند و پراکندگی رمز گونه بودن را نشان میدهد. ولی سوره های طولانی مثل بقره که به سبک تورات نازل شده اند بیشتر داستانی هستند وکسی که اول راه است بهتراست ازاین سوره ها شروع کند.
شکوفه مرادیان
